Thursday, December 19, 2019

მოთხრობა "ყველაზე ლამაზი ახალი წელი"


ყველაზე ლამაზი ახალი წელი
საღამოა, ზამთრის პირქუში საღამო. ერთ ძველ სოფელში სიჩუმეს დაუსადგურებია, სოფლის მაცხოვრებლები თავ-თავიანთ სახლებში შეკეტილან და დათოვლილ ქუჩებში ჩამი-ჩუმი არ ისმის. ნამდვილად არის კი ხალხი ამ სოფელში? კი, არის, ამაზე კი საახალწლოდ მორთულ-მოკაზმული სახლებიდან გამოსული სინათლე მოწმობს. ირგვლივ ძაღლის ყეფაც არ ისმის, მზრუნველ პატრონებს ისინიც შინ, თავისთან ჰყავთ შეყვანილი, სითბოსა და სინათლეში. არადა, არ არის ეს ჩვეულებრივი საღამო, ამ ღამით ახალი წელი დგება! ეჰ, ყველაზე მაღალ კოშკურაზე მოწიკწიკე საათს ახსოვს დრო, როდესაც სოფლის ქუჩები თბილად ჩაცმული ბავშვების ჟრიამულს ვერ იტევდა, მაცხოვრებლები კი გაღიმებული სახეებით ერთიმეორესთან გადარბოდნენ, არიქა, საახალწლო სამზადისისთვის არაფერი დაეკლოთ. ახლა კი, დუმს ქუჩები და საათი სიმარტოვეშია, მასაც რომ მობეზრდეს და შეწყვიტოს წიკწიკი, სოფელში ისეთი სიჩუმე გაბატონდება, რომ შესაძლოა ახალმა წელმა იფიქროს, აქ მაინც აღარავინ ცხოვრობსო და გადაიფიქროს შემოსვლა.
- მაგრამ, არა, მოიცა, ეს თოვლის ჭრაჭუნის ხმა არაა? ესე იგი ვიღაც მოდის! - ნეტავ ვინ უნდა იყოს? კოშკურის საათი ინტერესმა იმდენად შეიპყრო, რომ ისრების წინ წაწევა, კინაღამ დაავიწყდა.
თეთრ ქათქათა თოვლში მკაფიოდ გამოჩნდა თავიდან ფეხებამდე შავ ლაბადაში გახვეული, ხელჯოხს დაყრდნობილი მოხუცი ქალი. იგი ნელი ნაბიჯით მოდიოდა გაუკვალავ თოვლში. უცებ, ქუჩის ბოლოს მდგარ სახლთან შეჩერდა და ხელჯოხით კარზე დააკაკუნა. კარი პატარა, თვალებციმციმა ბიჭმა გაუღო; მას უკან დიასახლისი მოჰყვა და მკაცრი ხმით უკან შეაბრუნა შვილი: - ხომ გითხარი, უცხოებს კარი არ გაუღო! შედი ახლავე სახლში!- პატარა ბიჭი თავჩაღუნული შევიდა შინ. დიასახლისმა ამრეზით შეათვალიერა კარს მომდგარი უცნობი და კარის მიხურვა დააპირა. ქალმა კარის მიხურვის საშუალება არ მისცა და დაბალი, წყნარი ხმით უთხრა : ახალ წელს გილოცავ შვილო! ძალიან მშია, შეგიძლია რამით გამიმასპინძლდე?
დიასახლისი შეყოვნდა, მაგრამ მოხუცი მაინც შეიპატიჟა: - მობრძანდი, მიირთვი!
- არა შინ არ შემოვალ, თუ რამე გემეტება ჩემთვის, პატარა მაგიდით გარეთ, აქ გამომიტანე! - იყო მოხუცი ქალის პასუხი.
დიასახლისი სახლში შევიდა თუ არა, მოხუცი მის სახლს მოშორდა და მეზობლად მდგარი ლამაზი სახლისაკენ გადაინაცვლა.
-ვინ ხარ და რა გინდა? - არს ისე სასიამოვნო განწყობა ეხატა სახეზე ამ სახლის ქალბატონს.
-ძალიან მშია, თუ რამე გაქვს შეგიძლია დამაპურო? - გაისმა ისევ მოხუცის საცოდავი, დაბალი ხმა.
-შემოდი და გაჭმევ რამეს. - დაირცხვინა დიასახლისმა, - ახალ წელს კარს მომდგარ ადამიანს ვერ უთხრა მკაცრი უარი.
-აქ დაგელოდები, თუ გემეტება რამე, აქ გამომიტანე. - მოხუცი არც მას შეჰყვა სახლში.
დიასახლისის სახლში შესვლისთანავე უცნობმა ქალმა მესამე სახლთან გადაინაცვლა და ახლა ამ კარზე დააკაკუნა თავისი ხის ჯოხით’.
-ვინ არის ამ ახალი წლის ღამეს, თქვენ სახლში ვერ შეხვდებით ახალ წელს? ხალხის შეწუხება რა ამბავია?
-ძალიან ცუდად ვარ, ამ ახალი წლის ღამით ნუ მომკლავ შიმშილით, იქნებ გამიმასპინძლდე რამით?- კიდევ უფრო საცოდავად ჟღერდა ქალის ხმა.
- აქ გაჩერდი, რამეს მოგაწოდებ! - შეუვალი იყო დიასახლისის ხმა. მოხუცის თვალწინ კიდევ ერთი კარი მიიხურა. ასე მოიარა მოხუცმა რამდენიმე ერთმანეთის მეზობლად მდგომი სახლი, არსად შევიდა, ყველას მხოლოდ გარეთ ორიოდე ლუკმის გამოწოდება სთხოვა. შემდეგ კი გზა გააგრძელა და თვალს მიეფარა.
ამასობაში კი მოხუცისათვის მისართმევი ლანგრით ხელდამშვენებული დიასახლისები ერთმანეთის მიყოლებით გამოვიდნენ სახლიდან და ამაოდ ეძებდნენ მოხუცს.
-ჩემთან ერთი ქალი იყო მოსული, შიოდა, ნეტავ სად გაქრა?-წამოიწყო საუბარი იმან, ვის სახლთანაც პირველი მივიდა მოხუცი.
-ჩემთანაც იყო ერთი საცოდავი ქალი, საჭმელი გამოვუტანე, მაგრამ არ ჩანს. - გააგრძელა მეორემ.
-მე კარებთან მელოდებოდა ერთი მათხოვარი, უნდა მიმეცა ლუკმა, მაგრამ არ ჩანს. - თავისი განწყობა გამოავლინა უცნობი მოხუცისადმი მესამემ.
კოშკურიდან მომზირალმა საათმა იგრძნო, რომ რაღაც საინტერესო უნდა მომხდარიყო.
გარეთ გამოსულ დიასახლისებს შინ შესვლა რომ შეაგვიანდათ, მეუღლეებმა გამოაკითხეს, გარეთ კი ერთმანეთს გაუბეს ლაპარაკი;.
-რა ლამაზი ღამეა, ახალი წლის შესაფერი, როგორ უხდება თოვლი ჩვენს სოფელს!- აღფრთოვანდნენ მეზობლები.
-მართალი ხარ ასეთი მშვენიერი ახალი წლის ღამეა ჩვენ კი სახლიდან გარეთ გამოსვლაც არ გვინდოდა - კვერი დაუკრეს ერთმანეთს.
-საახალწლო დღესასწაული აქვე, ერთად ხომ არ მოვაწყოთ? - იდეა გაუჩნდა ვიღაცას.
-რატომაც არა, რატომაც არა.- ახმაურდნენ სოფლის მაცხოვრებლები. ალბათ იგრძნეს, რომ ასე ერთად ახალი წლის შეხვედრა გაცილებით სახალისო იქნებოდა, ამიტომაც შინ შებრუნება აღარავის უფიქრია. მალე მათ ოჯახის სხვა წევრებიც შემოუერთდნენ, ვის რომელი ღვინო მოჰქონდა - ახალი წელი ხომ უნდა დაელოცათ? ბავშვებმა თავად მოიფიქრეს - გამორთეს ტელევიზორები და კომპიუტერები , თბილად ჩაიცვეს და უფროსებს გამოჰყვნენ გარეთ.
ატყდა ერთი ჟივილ-ხივილი, ერთმანეთის გადაძახილი, ჭიქების ჭახუნი. მაგრამ არსად ჩანდა მოხუცი ქალი, რომელმაც შეძლო და ეს სახლებში თბილად მოკალათებული ხალხი გარეთ გამოიყვანა და ერთმანეთს შეახვედრა..
ცამ იგრძნო, რომ დრო იყო და წამოვიდა ფიფქები, ბებერმა საათმა იგრძნო რომ დრო იყო და ისე ომახიანად, როგორც არასდროს, აახმაურა თავისი გული როდესაც საათის ისრების 12- თან შეერთდა.
-ახალი წელი დადგა!  გილოცავთ!
-გილოცავთ, გილოცავთ ყველას, ბედნიერი ახალი წელი ყოფილიყოს!-  თბილ, მისალოც სიტყვებს არ იშურებდნენ მეზობლები და ეხვეოდნენ ერთმანეთს.
-რა სილამაზეა ირგვლივ, რა სინათლეა, თითქოს ღამე განათდა და ირგვლივ უთვალავი ციცინათელა დაფარფატებს. - თავის გულში ჩუმად ფიქრობდა კოშკურაზე დადუმებული საათი.
ამ ხმაურსა და აურ-ზაურში ვერავინ შეამჩნია როგორ მიუახლოვდა მათ ლაბადიანი  და ხელჯოხიანი მოხუცი ქალი. ყველას აინტერესებდა ვინ იყო ეს ქალი, მაგრამ კითხვის დასმას ვერავინ ბედავდა. საათიც გაიტრუნა.
ქალმა კი ჯერ ხელჯოხი დააგდო ძირს, შემდეგ მოსასხამი მოიხსნა, წელში გაიმართა და გაიღიმა.
-დედაა! დედიკო!! როგორ მომენატრე! - გაისმა პატარა გოგონას ხმა, ის ბავშვებისგან განმარტოებით ჩამომჯდარიყო დათოვლილ სკამზე და თითქოს დიდი სევდა დაჰქონდა დიდრონი შავი თვალებით, ახლა კი სიხარულით აინთო და ათასფრად გაანათა ახალი წლის გაჩახჩახებული ღამე მისმა ვარსკვლავა თვალებმა.
-ნეტავ შემეძლოს ტირილი, -გაიფიქრა ბებერმა საათმა თავის გულში, მის მრავლისმნახველ თვალსაც კი არ ენახა ასეთი დიდი ბედნიერება.
-ეს ყველაზე ლამაზი ახალი წელია! - გააგრძელა ფიქრი მან.
მართლაც, ეს როგორი ახალი წელი დადგა ამ შორეულ სოფელში, პატარა გოგონას ფარული ოცნება ახდა! მას დიდი ხნის უნახავი დედა დაუბრუნდა!

19. 12. 2019

Monday, December 16, 2019

საახალწლო ღონისძიების სცენარი (როლებით) "ყველაზე ლამაზი ახალი წელი"


დეკორაციები - სცენის ფარდებზე თოვლის ფიფქები, სახლების ფასადები, განათებული ფანჯრებით, თეთრი ღობეები, მაღალი კოშკურა მრგვალი საათით, დაბლა სცენაზე თეთრი ქაღალდი ან ქსოვილი ან ბამბა (თოვლთან მიმსგავსებული), სკამები ფანჯრისკენ ნახევარწრედ.

სახლებიდან სინათლე გამოდის, სიჩუმეა. სახლებს უკან არის ბავშვების გარკვეული რაოდენობა, ზოგი სკამებზე ზის სცენის განაპირას (წამყვანები).
1ლიზი ბარბაქაძე წამყვანი 1 - ზამთრის პირქუში საღამოა. სოფლის მაცხოვრებლები თავიანთ სახლებში არიან შეკეტილი და დათოვლილ ქუჩებში ჩამი-ჩუმი არ ისმის. სოფელში რომ ნამდვილად არის ხალხი, ამას მხოლოდ საახალწლოდ განათებული სახლების ფანჯრები მოწმობს. ძაღლის ყეფაც კი არ ისმის, მზრუნველმა პატრონებმა ისინიც შინ შეიყვანეს და სითბოსა და სინათლეში ყავთ, თავისთან.
2დავით გრიგალაშვილი წამყვანი 2 - არადა, არ არის ეს ჩვეულებრივი საღამო, ამ ღამით ახალი წელი დგება! ეჰ, ყველაზე მაღალ კოშკურაზე მოწიკწიკე საათს ახსოვს დრო, როდესაც სოფლის ქუჩები თბილად ჩაცმული ბავშვების ჟრიამულს ვერ იტევდა, მაცხოვრებლები კი გაღიმებული სახეებით ერთიმეორესთან გადარბოდნენ, არიქა, საახალწლო სამზადისისთვის არაფერი დაეკლოთ.
3მარიამ ჩადუნელი წამყვანი 3 - ახლა კი, დუმს ქუჩები და საათი სიმარტოვეშია, მასაც რომ მობეზრდეს და შეწყვიტოს წიკწიკი, სოფელში ისეთი სიჩუმე გაბატონდება, რომ შესაძლოა ახალმა წელმა იფიქროს, აქ მაინც არავინ ცხოვრობსო და გადაიფიქროს აქ შემოსვლა. - მაგრამ, არა, მოიცა (მიაყურადებს), ეს თოვლის ჭრაჭუნის ხმა არაა? ესე იგი ვიღაც მოდის (ყურზე ხელს მიიდებს და მიტრიალდება იქით, საიდანაც მოხუცი მოდის).
შემოდის ტანზე გრძელი ლაბადით, ხელში ჯოხით, თავზე ქუდით მოხუცი, უცნობი ქალი.
4ლუკა ხარშილაძე წამყვანი 4 - ნეტავ ვინ უნდა იყოს? კოშკურის საათი ინტერესმა იმდენად შეიპყრო, რომ ისრების წინ წაწევა, კინაღამ დაავიწყდა.
მოხუცი შედგება პირველი სახლის კართან და დააკაკუნებს ჯოხით. კარს გააღებს ბავშვი და გაუცინებს, უკან მოჰყვება დედა, რომელიც მკაცრი ტონის ეუბნება:
5მარიამ ხაჩატურივი 1 მეზობელი - (მკაცრად) ხომ გითხარი, უცხოებს კარი არ გაუღო! შედი ახლავე სახლში! (დააპირებს კარის მოხურვას, მაგრამ მოხუცი ხმამაღლა შეაჩერებს:
6თეკლა საღრიშვილი მოხუცი - ახალ წელს გილოცავ შვილო! ძალიან მშია, შეგიძლია რამით გამიმასპინძლდე?
მარიამ ხაჩატურივი1 მეზობელი - მობრძანდი, მიირთვი!
თეკლა საღრიშვილი მოხუცი - არა შინ არ შემოვალ, თუ რამე გემეტება ჩემთვის, პატარა მაგიდით გარეთ, აქ გამომიტანე!
მეზობელი შინ შევა.
მოხუცი ახლა მეზობელ სახლთან გადავა და იქაც დააკაკუნებს.
7ლანა გელაშვილი2 მეზობელი - (გაბრაზებული) ვინ ხარ და რა გინდა?
თეკლა საღრიშვილი მოხუცი - ძალიან მშია, თუ რამე გაქვს შეგიძლია დამაპურო?
ლანა გელაშვილი 2 მეზობელი - შემოდი და გაჭმევ რამეს.
თეკლა საღრიშვილი მოხუცი - აქ დაგელოდები, თუ გემეტება რამე, აქ გამომიტანე.
დიასახლისი აქაც შინ შებრუნდება.
მოხუცი მესამე სახლთან მივა, აკაკუნებს.
8ანასტასია ორმოცაძე 3 მეზობელი - ვინ არის ამ ახალი წლის ღამეს, თქვენ სახლში ვერ შეხვდებით ახალ წელს? ხალხის შეწუხება რა ამბავია?
თეკლა საღრიშვილი მოხუცი - (საწყლად) ძალიან ცუდად ვარ, ამ ახალი წლის ღამით ნუ მომკლავ შიმშილით, იქნებ გამიმასპინძლდე რამით?
ანასტასია ორმოცაძე 3 მეზობელი - აქ გაჩერდი, რამეს მოგაწოდებ! (შედის სახლში)
მოხუცი გზას გააგრძელებს და სცენის ბოლოში ნაძვის ხეებთან მიიმალება.
პირველი, მეორე და მესამე მეზობლები ერთმანეთის მიყოლებით გამოდიან პატარა მაგიდებით ხელში, ზედ საახალწლო ნუგბარით და დაბნეულები იყურებიან აქეთ-იქით. ერთმანეთს გადაულაპარაკებენ.
მარიამ ხაჩატურივი1 მეზობელი - ჩემთან ერთი ქალი იყო მოსული, შიოდა, ნეტავ სად გაქრა?
ლანა გელაშვილი 2 მეზობელი - ჩემთანაც იყო ერთი საცოდავი ქალი, საჭმელი გამოვუტანე, მაგრამ არ ჩანს.
ანასტასია ორმოცაძე 3 მეზობელი - მე კარებთან მელოდებოდა ერთი მათხოვარი, უნდა მიმეცა ლუკმა, მაგრამ არ ჩანს.
9დაჩი ნონიაშვილი წამყვანი 4 - საათი კოშკურიდან უკვე დიდი ინტერესით იყურებოდა და ელოდა თუ რა მოხდებოდა შემდეგ, და აი რა მოხდა:
მეზობლები მაგიდებს აერთებენ ერთმანეთთან.
 10ილია გოგალაძე 1 მეზობელი - ნიკოლოზ გელაშვილი 2 მეზობელს: რა ლამაზი ღამეა, ახალი წლის შესაფერი, როგორ უხდება თოვლი ჩვენს სოფელს!
11ნიკოლოზ გელაშვილი 2 მეზობელი - მართალი ხარ ასეთი მშვენიერი ახალი წლის ღამეა ჩვენ კი სახლიდან გარეთ გამოსვლაც არ გვინდოდა.
მათთან მიდის 3 მეზობელი - ანასტასია ორმოცაძე  აბა დავიწყოთ საახალწლო ნადიმი?
 1 სიმღერა - მთებს თოვლიან მთებს!  https://www.youtube.com/watch?v=_uBPhssqlNI&fbclid=IwAR3TWMngvX81Xx_WGSHhY4aind8TNTyeFucz9785uzh1KT5WoPuPMgJr-oU
მაგიდების ირგვლივ სკამებზე სხდებიან სოფლის მაცხოვრებლები.
12დათა ზაზიკაშვილი წამყვანი 5 - სოფლის მაცხოვრებლებმა იგრძნეს, რომ ასე ერთად ახალი წლის შეხვედრა გაცილებით სახალისო იქნებოდა, ამიტომაც შინ შებრუნება აღარავის უფიქრია.
13გაბრიელი წამყვანი 6 - მალე დიასახლისებს ოჯახის სხვა წევრებიც შემოუერთდნენ, ვის რომელი ღვინო მოჰქონდა - ახალი წელი ხომ უნდა დაელოცათ? ბავშვებმა თავად მოიფიქრეს - გამორთეს ტელევიზორები და კომპიუტერები , თბილად ჩაიცვეს და უფროსებს გამოჰყვნენ გარეთ.
14დემეტრე ტარიელაშვილი წამყვანი 7 - ატყდა ერთი ჟივილ-ხივილი, ერთმანეთის გადაძახილი, ჭიქების ჭახუნი. (ამ დროს მაგიდასთან მსხდომები ერთმანეთს უჭახუნებენ ჭიქებს.)მაგრამ არსად ჩანდა მოხუცი ქალი, რომელმაც შეძლო და ეს სახლებში თბილად მოკალათებული ხალხის გარეთ გამოიყვანა ერთმანეთს შეახვედრა..
15ანი ადუაშვილი წამყვანი 8 - ცამ იგრძნო, რომ დრო იყო და წამოვიდა ფიფქები, ბებერმა საათმა იგრძნო რომ დრო იყო და ისე ომახიანად, როგორც არასდროს, აახმაურა თავისი გული (ამ დროს გაისმის საათის გუგუნის ხმა), როდესაც საათის ისრების 12- თან შეერთდა.
მაგიდასთან მსხდომები წამოდგებიან ჭიქებით ხელში
16აკაკი ლომსაძე 4 მეზობელი - ახალი წელი დადგა!  გილოცავთ!
17სანდრო კიკაძე 5 მეზობელი - გილოცავთ, გილოცავთ ყველას, ბედნიერი ახალი წელი ყოფილიყოს!
18ნიკოლოზ ხვედელიძე 6 მეზობელი - რა სილამაზეა ირგვლივ, რა სინათლეა, თითქოს ღამე განათდა და ირგვლივ უთვალავი ციცინათელა დაფარფატებს.
მოპირდაპირე მხრიდან გამოდის მოსასხამიანი ქალი, უცბად ყველა გაჩუმდება და ელოდება, დასხდებიან თავ-თავიანთ ადგილებზე.
19ნინი ლომიძე წამყვანი 9 - ყველას აინტერესებდა ვინ იყო ეს ქალი, მაგრამ კითხვის დასმას ვერავინ ბედავდა. საათიც გაიტრუნა. (ქალი მაგიდის განაპირას მსხდომი ქალის კაცისა და პატარა გოგონასაკენ წავა და მოსასხამს ნელ-ნელა მოიხსნის, ჯოხს ძირს დააგდებს და წელში გაიმართება).
20ნანიკო გელაშვილი გოგონა - (წამოხტება გახარებული და ჩაეხუტება ქალს) დედაა! დედიკო!! როგორ მომენატრე!
21ელენე სახვაძე წამყვანი 10 - თურმე მოხუცი ქალი, პატარა ანაბელის დედიკო ყოფილა, დედას და შვილს ერთმანეთი რამდენიმე წელი არ ენახათ და ახლა მათ სიხარულს საზღვარი არ ქონდა!
22რატი ხაჩიძე წამყვანი 11 - ეს როგორი ახალი წელი დადგა ამ ლამაზ სოფელში, პატარა გოგონას ფარული ოცნება ახდა! თქვენც აგხდენოდეთ საუკეთესო საახალწლო ოცნებები და სურვილები!
2 სიმღერა - ფიფქებო
მეორე ნაწილი
მე - ჩვენი პატარები აღარც ისე პატარები აღარ არიან, ამიტომ ბევრი კითხვა დაუგროვდათ ახალ წელთან დაკავშირებით, დღეს ამ კითხვებს ყველას თვალწინ დაუსვამენ საკუთარ დედიკოებს. დედიკოებო მოემზადეთ, ყველაზე ჩამჭრელ კითხვებს უნდა უპასუხოთ!


მოსწავლეების მიერ მოფიქრებული კითხვები და მათზე მშობლების სახალისო პასუხები.

Sunday, December 8, 2019

სასწავლო პროექტი - "ჩვენ ვწერთ ზღაპარს", მე-2 კლასი, ქართული ენა

სასწავლო პროექტის ფარგლებში მოსწავლეებმა მოიფიქრეს ზღაპრის პერსონაჟები, ზღაპრის სათაური და სიუჟეტი. თითოეული მოსწავლე ასახელებდა სიუჟეტის ხაზის მისეულ გაგრძელებას. საბოლოოდ, მივიღეთ დასრულებული ზღაპარი :"თაგვი, ლომი და ძაღლი", ამბავი მეგობრობის და სიკეთის გამარჯვებისა.
თავიანთი შეთხზული ამბავი ლამაზი კალიგრაფიით, ნაწილ-ნაწილ დაწერეს და დიდი ფორმატის ქაღალდზე გაამთლიანეს, შექმნეს პექსონაჟების ილუსტრაციებიც.



სცენარი მე-3 კლასის გამოშვებისთვის.

  გაიცანი, ეს შენი საქართველოა!   წამყვანი 1 მოგესალმებით, ჩვენ, მესამე ბ კლასის მოსწავლეები, ვამთავრებთ მესამე კლასს და გვინდა გაგვიც...