მოთხრობა - თქვენ მე შეგაფასეთ, მასწავლებელო!

თქვენ მე შეგაფასეთ, მასწავლებელო!

ავტორი : ნინო მჭედლიშვილი

დილა გათენდა. რამდენ რამეს შეცვლის ეს დილა მის ცხოვრებაში, თითქოს ახალი ცხოვრება იწყება, თითქოს დაეშვა ღრუბლებიდან და რეალობის სქელ შუშას პირდაპირ  შუბლით შეასკდა. რამდენი უოცნებია მომავალზე, როგორ აიწყობდა კარიერას დიდ, პრესტიჟულ საერთაშორისო ორგანიზაციაში, იცხოვრებდა ქალაქის საუკეთესო უბანში და იქნებოდა თაყვანისმცემლებით გარშემორტყმული. მაგრამ არა, რეალობამ აიძულა შეეწყვიტა ფრენა და ესწავლა, ესწავლა, როგორ მდგარიყო მიწაზე მყარად.

ვინ არის იგი? იგი ერთი ჩვეულებრივი გოგონაა დიადი ოცნებებით. დაიბადა, როგორც ყველა. გაიზარდა საქართველოს დასავლეთ რეგიონში, მდინარის პირას მდებარე, ლამაზ სოფელში. თავის სოფელზე ლამაზი ადგილი არსად ეგულებოდა, სტუმრად სადაც არ უნდა წასულიყო, გული ყოველთვის იქით უხმობდა, ენატრებოდა თავისი მდინარის ხმაც კი. საძინებლის ფანჯრიდან გამოჩენილი ცის ნაგლეჯი, ბუმბერაზი მთა რომ ფარავდა, სხვაგან მყოფს - ესიზმრებოდა. დილის ჩიტების მხიარული მოძახილი ყურში ჩაესმოდა და მუდამ გულით დაატარებდა. უყვარდა, ძალიან უყვარდა თავისი წილი სამყარო. სახელიც როგორი ერქვა?! ქართული მითოსიდან, ტყის, ცხოველების მფარველი ქალღმერთის სახელი - დალი. ეხუმრებოდნენ, ალბათ შენ გგავდაო დალი. გრძელ, ოქროსფერ თმასა და ზღვასავით მუქ ლურჯ თვალებს გულისხმობდნენ ალბათ.

გაიზარდა დალი. მშობლიური კუთხის სიყვარული გულში სათუთად შეინახა და განათლების მისაღებად ქვეყნის დედაქალაქს მიაშურა. დიდხანს არ უფიქრია პროფესიის არჩევაზე, დედამ უთხრა, ყველაზე კარგი ქალისთვის მასწავლებლობააო. დედას ხომ არ აწყენინებდა? მისაღები გამოცდები ჩააბარა. მართალია, არ გაუმართლა და უფასოდ ვერ შეძლებდა სწავლას, უმაღლეს სასწავლებელში, მაგრამ დედამ დააიმედა, ყველაფერს გავაკეთებ, რომ შენ მასწავლებელი იყოო.

სწავლის დაწყებისას, დალი დედაქალაქში გადმობარგდა, გარეუბანში ნაქირავებ ბინაში; დედა კი - ორსართულიან ავტობუსში ავიდა, ცრემლიანი თვალებითა და მომცრო ჩემოდნით, ის ემიგრანტ დედად იქცა. დალის სამყაროს ცენტრი - ოდა, დაიკეტა.

დაიწყო. ახალი სამყარო, სიჭრელე, უამრავი ადამიანი, კარგისა და ცუდის გარჩევის შეუძლებლობა, თითქოს მღვრიე მორევი აზვირთდა და ცდილობდა მის ჩაყლაპვას. რა რთულია ამ დროს მეგობრის, მშვიდი ნავსაყუდელის პოვნა, როცა გარშემო ყველა უცხოა და არასოდეს იცი რა ზრახვები ამოძრავებთ მათ შენს მიმართ. ცალკე დედა, მისი მონატრება. ნაწილაკებად დაშლილი სამყარო.

მყუდროდ მოიწყო ნაქირავები ოთახი, მამის სურათით დაამშვენა. მაგიდა და ტუმბო წიგნებმა და რვეულებმა დაიკავა. ყოველ დილით, მაღვიძარა ერთსა და იმავე დროს ახმაურებდა მის ოთახს. ლექციაზე რომ არ დაგვიანებოდა, საათნახევრით ადრე გადიოდა „სახლიდან“, თუკი შესაძლებელი იყო ეს სიტყვა გვეწოდებინა ერთი ციცქნა ოთახისათვის, რომელიც ერთდროულად მისაღებიც იყო, საძინებელიც და სამზარეულოც.

საზოგადოებრივი ტრანსპორტით მგზავრობასთან შეგუება ძალიან უჭირდა, ძირითადად ფეხზე მდგომი მგზავრობდა.

თავდაპირველად, აუდიტორიაში განმარტოებით ჯდებოდა, ყურადღებით უსმენდა ლექციებს და მონდომებით ცდილობდა დედის იმედების გამართლებას. დედის, რომელსაც მძიმე ფიზიკური შრომა უწევდა შორეულ ქვეყანაში, დედის, რომელიც კვირაში ერთ დღეს გაჭირვებით ახერხებდა შვილთან ტელეფონით დაკავშირებას და მაშინაც იმას ეუბნებოდა, თუ რა თანხის გამოგზავნა შეძლო ამ ეტაპზე. დედის გამოგზავნილ თანხას,  დედისვე ნაჩუქარ, მოჩუქურთმებულ ხის ზარდახშაში აგროვებდა დალი.

ლექციების შემდეგ, დროს ძირითადად ბიბლიოთეკაში ატარებდა. საჭირო სახელმძღვანელოები ხომ არც ისე ხელმისაწვდომია სტუდენტებისათვის. საათობით, ზოგჯერ გვიანობამდე უწევდა დარჩენა უნივერსიტეტში, შემდეგ საზოგადოებრივი ტრანსპორტით დაუსრულებელი მგზავრობა; ნაქირავები ოთახი; მამის სურათი; დედის მონატრება და ზარდახშა -  ფულით. ზარდახშას რომ გახედავდა, განსხვავებული გრძნობები ეუფლებოდა - სიძულვილის, ამ  ზარდახშის შიგთავსის ბრალი იყო, რომ ასე ენატრებოდა ერთადერთი ახლობელი ადამიანი დედამიწაზე და სიხარულის, სწორედ ზარდახშის შიგთავსი უნდა გამხდარიყო მისი ბედნიერი და წარმატებული მომავლის საწინდარი.

-დღეს, ირინკას დაბადების დღეა - გამოაცხადა ხმამაღლა, ჯგუფში ყველაზე აქტიურმა სტუდენტმა, ქეთიმ - დაბადების დღე ჩვენ, ჯგუფელებმა გადავუხადოთ, გავახარებთ და გავერთობით კიდეც - განსხვავებულად დაიწყო ეს დღე. პირველი შემთხვევა იყო, როდესაც დალის საშუალება მიეცა ჯგუფელი გოგონები სხვა გარემოში ენახა. მის ჯგუფში მხოლოდ გოგონები სწავლობდნენ, მასწავლებლობა ბიჭების უმეტესობისათვის ხომ, სათაკილოა.

მთელი დღის განმავლობაში გოგონები ჯგუფ-ჯგუფად გროვდებოდნენ და განიხილავდნენ, ვინ ვისთან ერთად წავიდოდა დაბადების დღის აღსანიშნავ წვეულებაზე, რომელიც ქალაქის  პრესტიჟულ უბანში, ერთ-ერთ ნაქირავებ “ვილაში” გაიმართებოდა, ვინ რას ჩაიცვამდა, რომელი ბრენდის ფეხსაცმელი თუ “ქლატჩი” იყო მოდური. ვილის დაქირავებასა და საზეიმო გარემოს შექმნაზე უკვე ეზრუნა ქეთის, ახლა მხოლოდ ფული და შესაფერისად გამოწყობილი საზოგადოება იყო საჭირო ბრწყინვალე „ივენთის“ მოსაწყობად.

დაიბნა დალი. ძალიან უნდოდა მისთვის უცნობ სამყაროში ჩახედვა, მხოლოდ ტელევიზორში ან კომპიუტერში ჰქონდა ნანახი „ქალაქური“ წვეულებები, ლამაზი ვილის ეზოში, აუზის პირას გამართული, მოდურად ჩაცმული სტუმრებით. ახლა კი ეძლეოდა შანსი ასეთი წვეულების ნაწილი გამხდარიყო.  მაგრამ მან არ იცოდა, როგორი უნდა ყოფილიყო ასეთ წვეულებაზე, რა ჩაეცვა, როგორი ვარცხნილობა გაეკეთებინა; არ უნდოდა დაცინვის ობიექტი გამხდარიყო. ისედაც გრძნობდა გოგონების დამოკიდებულებას მისადმი, როგორ ცდილობდნენ ძალიან არ დაახლოვებოდნენ სოფლიდან ჩამოსულ ჯგუფელს, მისი არსებობა მხოლოდ პრეზენტაციების მოახლოებისას ახსენდებოდათ, დალის ხომ ყოველთვის დამუშავებული ქონდა საჭირო ლიტერატურა. ამიტომაც, გადაწყვიტა დედის გამოგზავნილი ფულით ახალი ტანსაცმელი შეეძინა, ფეხსაცმელიც, მაკიაჟიც გაეკეთებინა და ვარცხნილობაც თანამედროვე და მოდური შეერჩია. გადაწყვეტილება მიიღო  -  საღამოს წვეულებაზე, ახალი დალი დაბადებულიყო, ისეთი, ვისთან მეგობრობაც ყველას მოუნდებოდა.

წვეულებაზე ტაქსით მივიდა. უკვე დაწყებულიყო - მუსიკა, განათებები, მოდურად გამოწყობილი სტუმრები. შორიდან ეს ყველაფერი, ძალიან მიმზიდველი ჩანდა და მაცდურად უღიმოდა დალის - ახალი სამყაროს ღია კარი. შევიდა. მიხვდა, რომ ვერავინ იცნო, ჯგუფელი გოგონები ღიმილით უწევდნენ მინიატურული ქოლგით დამშვენებულ, მარტინის, თლილ ჭიქას. უცნობი ბიჭები თავხედურად აყოლებდნენ თვალს. მართლაც მშვენიერი სანახავი იყო მოკლე, ოქროსფერი თმით (მისი გრძელი თმა შეეწირა მოდურ ვარცხნილობას), თხელი, საშუალო სიმაღლის, ცნობილი ბრენდის ქუსლიან ფეხსაცმელში გამოწყობილი და ასევე ცნობილი ბრენდის, ტანზე იდეალურად დამდგარი, ფირუზისფერი კომბინეზონით, ხელში მბრწყინავი „კლატჩით“.

ყველაფერმა იდეალურად ჩაიარა. საზოგადოების ყურადღების ცენტრში მოექცა, გაერთო, უმრავი ფოტო გადაიღო ახლად გაცნობილ გოგო - ბიჭებთან, ვისკისა და მარტინის გემო გასინჯა. ისე დამთავრდა წვეულება, ჯგუფელი გოგონები არც გახსენებია, უცნობების გარემოცვაში უფრო კომფორტულად იგრძნო თავი, მათ ხომ ასეთი დალი გაიცნეს! რამდენიმემ მისი ტელეფონის ნომერიც კი დაიტოვა, სამომავლოდ, ურთიერთობის გაგრძელებისათვის.

დასრულდა წვეულება, შინ დაბრუნების დრო დადგა. როგორ არ უნდოდა... ამ გადასახედიდან ძალიან პრიმიტიული ჩანდა მისი უბრალოებით მოცული სამყარო...

- დაჯექი, მიგიყვანთ - მოესმა. მიიხედა, გვერდით ამოდგომოდა ძვირადღირებული მანქანა, რომლის ფანჯრიდანაც ახლად გაცნობილი სანდრო უღიმოდა. არ უფიქრია, ჩაჯდა მანქანაში. - სად მიდიხარ? - ღიმილით საუბარი გააგრძელა ბიჭმა. - მე - დაიწყო გოგონამ, მაგრამ არ დაასრულა. თვალწინ წარმოუდგა ქალაქის გარეუბანში, თავისი უბადრუკი, ნაქირავები ოთახი, წარმოუდგა და შერცხვა.

-მადლობა, აქვე მივდივარ - უცხო ხმამ გასცა პასუხი ბიჭს. ეს ხმა აღარ ეკუთვნოდა დალის. ეს ხმა ეკუთვნოდა გოგოს, რომელმაც თქვა პირველი ტყუილი საკუთარი თავის შესახებ და ეს ტყუილი უნდა გამხდარიყო საფუძველი სხვა ტყუილების კასკადისა, რომელსაც მისი მომავალი ცხოვრება დაემყარებოდა. ცხოვრება მოგონილ, სხვების დასანახად შექმნილ სამყაროში, რომელიც იმდენად შემოიჭრებოდა გოგონას ცხოვრებაში, რომ ხანდახან თვითონაც დაიჯერებდა მის რეალურობას. მაგრამ ახლა, ამ წუთას, მან ეს არ იცოდა.

არ ეძინა იმ ღამეს. სადღაც, სულის კუნჭულში შემალულიყო დალი და თვალებგაფართოებული მისჩერებოდა, როგორ იკავებდა მის კუთვნილ ადგილს მედიდური მეორე მე, სახელიც შესაფერი შეერჩია - დაკო. ასე მიმართეს წვეულებაზე ახლად გაცნობილმა და უკვე მეგობრად მიჩნეულმა ახალგაზრდებმა.

მეორე დღეს დედის ზარი გაისმა ტელეფონზე, სხვა სამსახურიც ეშოვნა და ფაქტიურად დასვენების დროის გარეშე დარჩენილს, უფრო მეტი თანხის გამოგზავნა შეეძლო შვილისათვის. გაეხარდა დაკოს, ახლა შეეძლო ენახა ნამდვილი ცხოვრება. დასახა გეგმა. პირველი პუნქტი გეგმაში საცხოვრებლის შეცვლა იყო, შეასრულა კიდეც - ქალაქის ცენტრში უნივერსიტეტთან ახლოს, კომფორტული, იზოლირებული ბინა იქირავა. მეორე ეტაპი კი ლეგენდა იყო - ლეგენდა მის წარმომავლობასა და მშობლებზე. ის დაიბადა თბილისში, შემდეგ მამა გარდაეცვალა და ძალიან პატარა, დედასთან ერთად, საცხოვრებლად ამერიკაში გადავიდა, იქ გაიზარდა. დედა, დღესაც ამერიკაში ცხოვრობს და საკუთარი სილამაზის სალონი აქვს, ნიუ-იორკში. მესამე ეტაპი კი ვიზუალური მხარე იყო, გადაყარა ტანსაცმელი, ყველაფერი, რაც კი წარსულ ცხოვრებასა და გაუბედავ დალის ახსენებდა. ახლა ის მხოლოდ მოდური ტანსაცმლითა და აქსესუარით მოიწონებს თავს. პროფესია? ესეც სათაკილოა! აბა რა თანამედროვე გოგოს შესაფერისია მასწავლებლობა? მაგრამ ვერ მოახერხა სხვა სპეციალობაზე გადასვლა, ამან გააღიზიანა.. რას იზამდა, გაუძლებდა კიდევ ორი წელი ამ ლექციებს. თუმცა, შეეძლო სამსახური მოეძებნა ისეთ სფეროში, რომელიც უკვე პრესტიჟულად მიაჩნდა. შესთავაზა კიდეც სანდრომ, მამის კომპანიაში ასისტენტის თანამდებობა.

ყველაფერი აეწყო ისე, რომ დაკომ შეძლო თავი დაემკვიდრებინა და შეექმნა ე. წ. სამეგობრო წრე. სამეგობროში, მთავარი განხილვის საგანი სეზონის აქტუალური ტრენდები, მათი შეძენისათვის გამართული მარათონი და თაყვანისმცემელთა რაოდენობა იყო. დროდადრო ურეკავდა დედა, ეკითხებოდა სამომავლო გეგმებზე, სთხოვდა შვილს, დაეგროვებინა მისი გამოგზავნილი თანხა, რათა ემიგრაციიდან დაბრუნების შემდეგ, ორივეს ცხოვრება უზრუნველყოფილი გამხდარიყო. შვილს, დედის დაბრუნების გაგონებაც არ უნდოდა, მისი მოთხოვნები ხომ იზრდებოდა და იზრდებოდა. მართვის მოწმობა აიღო, სასურველი ავტომობილის მოდელიც შერჩეული ჰქონდა უკვე.

დაამთავრა უნივერსიტეტი, მაგრამ პროფესიით მუშაობა დაკოს აზრადაც არ მოსვლია, თანაჯგუფელების საუბრებს, მასწავლებლის პროფესიაში შესვლის გზების ძიების შესახებ, ირონიული ღიმილით უსმენდა, მათთან გვერდით, აუდიტორიაში ყოფნაც ეთაკილებოდა და გული გამუდმებით უნივერსიტეტის ტერასისკენ მიუწევდა, სადაც მისი „სამეგობრო წრე“ იყრიდა ხოლმე თავს. ნიჭიერი გოგო იყო დაკო, ამას ყოველთვის აღნიშნავდნენ, ამიტომაც არ გასჭირვებია სამსახურში თავის გამოჩენა და კარიერულ კიბეზე აღმასვლაც. 24 წლის ასაკში, უკვე ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი დეპარტამენტის ხელმძღვანელის მოადგილის პოსტს იკავებდა.

ერთ დროს მხიარული, სიცოცხლესა და ბუნებაზე შეყვარებული დალი, რომელიც დედის ემიგრაციაში წასვლას ტკივილამდე განიცდიდა, მამის სურათს სათუთად ეფერებოდა და თვალწინ თავისი სოფელი და დაკეტილი ოდა ედგა, დღეს ერთ გულცივ, მოდურად გამოწყობილ, სნობ ლამაზმანად იქცა. მას რცხვენოდა თავისი ნამდვილი წარმომავლობის, მშრომელი დედის და მუდმივად იტყუებოდა. ხანდახან, შორიდან ცდილობდა დალი, ხმა მიეწვდინა საკუთარი მეორე მე-სთვის, ეთხოვა შეჩერებულიყო, თორემ, ადრე თუ გვიან, საკუთარი ტყუილების მსხვერპლი გახდებოდა. მაგრამ არა, დაკოს ცხოვრებაში დალის ადგილი აღარ დარჩენილიყო, მისი გზა უკვე არჩეული იყო და ის აუცილებლად დიდებამდე უნდა მისულიყო!

დილა მეგობარ ბიჭთან ერთად, პრესტიჟული სამსახური, საღამოს წვეულებები, ახალი ავტომობილით, დედაქალაქის ქუჩებში  მეგობრებთან ერთად სიარული, ძვირადღირებულ მაღაზიებში „შოპინგი“ - დაკოს საოცნებო ცხოვრების სტილი.

მეორე მხარეს კი დედა - 6 წლიანი ემიგრაციის შემდეგ ასაკთან შედარებით ათი წლით დაბერებული, გაჭაღარავებული (ვერ იმეტებდა ფულს თმის საღებავისათვის, დალის ვერ მოაკლებდა), უწყვეტი, 24 საათიანი ჯაფით ჯანმრთელობაშერყეული, შვილის ჩახუტებას მონატრებული, საკუთარი სახლის სუნზე მეოცნებე.

-ავტობუსი მოვა სადაცაა, სად არის მერი?- კითხვა დაუსვა, სხვა ქვეყნის, სხვა ქალაქის, სხვა ავტობუსის გაჩერებაზე,  ემიგრანტმა სხვა ემიგრანტს. - არ ვიცი, დავურეკე უკვე, მაგრამ ტელეფონი არ აიღო - იყო პასუხი. მოვიდა ავტობუსი, სხვა ემიგრანტებით სავსე, მიემატნენ ორნიც, მათ შორის არ იყო მერი - დალის დედა. სამსახურის დასრულების შემდეგ, თვითონაც დაღლილებმა, დააკაკუნეს ძველი სახლის სარდაფის ძველ კარზე, არავინ გააღო. ძალა არ იყო საჭირო, მიაწვნენ და გაიღო. მერი ძირს იწვა, მძიმედ სუნთქავდა. სხვა ქვეყნის სხვა სასწრაფომ წაიყვანა საავადმყოფოში მერი, გულშემატკივარიც არავინ ყავდა. ეშინოდა ყველას საემიგრაციო სამსახურის ბადეში მოხვედრის.

მერის მომჯობინებისთანავე ეწვივნენ, ბილეთით ხელში, ისე, რომ საკუთარი ნივთების აღებაც ვერ მოასწრო ნაქირავები სარდაფიდან, აეროპორტში, თვითმფრინავის ტრაპზე აღმოჩნდა.

საქართველო. რამდენი უოცნებია შინ დაბრუნებაზე. ოცნებობდა მომლოდინე შვილის, დედის დანახვით გაბრწყინებული თვალების დანახვაზე. რეალობა კი გაცილებით სასტიკი აღმოჩნდა - დაბრუნდა ავად მყოფი, ახლა თვითონ საჭიროებდა დახმარებასა და მოვლას. ქუთაისის აეროპორტის დარბაზიდან შეძლო შვილთან დარეკვა.

- კარგი ამინდია, სად გავიდეთ საღამოს? - დაკო და სანდრო „მესენჯერით“ გეგმავდნენ საღამოს. ზარი ტელეფონზე უცხო ნომრიდან.

- გისმენთ!

-დედა, დალიკო, ჩამოვედი დე! - დედის ხმა ტელეფონიდან.

სიჩუმე, მომაკვდინებლად მტკივნეული სიჩუმე...

-რატომ დაბრუნდი? - შვილის პასუხი - ჯერ ხომ ჩემი გეგმები მქონდა, ფული მჭირდებოდა..

-ავად ვარ დე, ვეღარ ვმოძრაობ... არ გაგეხარდა ჩემი დაბრუნება ?

-რა მნიშვნელობა აქვს გამეხარდა თუ არა, სად ხარ ?

-ქუთაისის აეროპორტში ვარ, დე, მოხვალ?

-კარგი ჩამოვალ, მაგრამ აქ ვერ წამოგიყვან.

-კარგი დე...

გზა თბილისიდან ქუთაისის აეროპორტამდე, დედის გამოგზავნილი ფულით შეძენილი ახალი ავტომობილით მალე გაილია. ორი ადამიანი ებრძოდა ერთმანეთს - დალი და დაკო. დალის, დედის დაბრუნებამ თითქოს ძალა შეჰმატა, ხმა აიმაღლა, ძველი სურათები გაუცოცხლა დაკოს და წინ გამოუფინა - დედა, ბავშვობა, მამის საფლავი, საყვარელი ოდა-სახლი. დაკო თვალებს ხუჭავდა, ყურებზე ხელებს იფარებდა, არ სურდა დალისთვის მოესმინა, წარსულის სურათები დაენახა. არ უნდოდა წარმოდგენა იმის, რომ ყველაფერი გაირკვეოდა, მის მიერ ტყულებით შექმნილი სამყარო დაინგრეოდა; მან ხომ ლამის დაიჯერა, რომ ის რეალური იყო. არა, მის გვერდით, ბრწყინვალე სამყაროში ,ავადმყოფი დედის ადგილი არ იყო! გადაწყვიტა... მაგრამ ვერაფერი გადაწყვიტა, დალი მოძლიერებულიყო და ერთი სული ქონდა დედას ჩახუტებოდა!

აეროპორტი. დედის მომლოდინე თვალები, დაპატარავებულ-დაჩაჩანაკებული სხეული, ჭაღარა თმა, დანაოჭებული ხელები, გამოწვდილი ძლივს ნაცნობი, უკვე უცნობი შვილისაკენ.

-დედა, როგორ შეცვლილხარ, როგორ გალამაზებულხარ, - სიხარულის ნამცეცები მოკრიბა მერიმ თავის სულში და შვილს გადაეხვია.

-მე შევიცვალე, გავიზარდე, ცხოვრება ვისწავლე, ჩემი სამყარო შევქმენი. -ყელში ბურთი ეჩხირებოდა დაკოს. ეს ბურთი დალი იყო - დედა, დედიკო, დეე, რა კარგია რომ გხედავ და შენი ჩახუტება შემიძლია - უხმოდ გაჰკიოდა ის.

-სოფელში წაგიყვან - უცხო ხმით თქვა დაკომ. თავი დაღუნა და გამოტრიალდა. არ შეეძლო დედის კითხვის ნიშნით სავსე თვალებში ჩახედვა. ახლა, მას ის უფრო ადარდებდა, ვინმეს მისი გარემოცვიდან, თბილისში, სიმართლე არ გაეგო და არ შერცხვენილიყო „წრეში“, ვიდრე დედის ჯანმრთელობის მდგომარეობა.

უხმოდ იარეს სოფლამდე. დედის გული ცუდს გრძნობდა, მაგრამ რას და რატომ, ვერ მიმხვდარიყო. შვილის მხრიდან მომავალი სიცივე გვერდს უყინავდა, თავი ფანჯრისკენ ჰქონდა მიტრიალებული და თვალებით ეფერებოდა მონატრებულ საქართველოს მთა-გორებს; დალისკენ მიხედვას კი რატომღაც ვერ ბედავდა.

სოფელი, ეზო, ოდა-სახლი - გაცოცხლდა ბავშვობის სურათები, გოროზი მთა შორიახლოს, მშობლიური მდინარის მოძახილი და ისევ სუფთა, კამკამა ლურჯი ცა. ავტომობილი საგულდაგულოდ გადარაზულ ხის ჭიშკართან გაჩერდა. ჭიშკარი კი დაკეტილი იყო, მაგრამ სამაგიეროდ ღობე რამდენიმე ადგილას მორღვეულიყო და გადაწოლილიყო, ოდესღაც მოვლილი, ყვავილებით მოქარგული ეზო მაღალ ბალახს დაეფარა. უკვე წლები გასულიყო რაც აქ ბოლოს იყო დაკო. მერი გადმოვიდა, ჩანთა გახსნა და წლების განმავლობაში გულთან ახლოს ნატარები თავისი სახლის გასაღები ამოიღო, თან ცრემლები ახრჩობდა თან ცდილობდა უკვე ჩაჟანგებული ბოქლომის გახსნას, მაგრამ ამაოდ. 

-დაუჩქარე, მე წასასვლელი ვარ, ხვალ ვერ გავაცდენ სამსახურს, არ მინდა გზაში დამაღამდეს,- პრეტენზიული ტონი გაისმა დაკოს ხმაში.

შეამჩნიეს დაკეტილი სახლის წინ შეჩერებული ავტომობილი მეზობლებმა. აქ კარგად ახსოვდათ ეს პატარა ოჯახი, ხშირად იხსენებდნენ კიდეც. ჯერ ერთი მოვიდა, შემდეგ ორი ერთად და ნელ-ნელა, მთელმა უბანმა დაკეტილი ჭიშკრის წინ მოიყარა თავი. სიხარულის ცრემლებს ძლივს იკავებდა მერი, გულში იხუტებდნენ მეზობლები, დაკო კი მანქანაში ჩაჯდა, არ სურდა მათ შორის გარეულიყო, ვერც მათ იცნეს.

გააღეს. შევიდნენ. უცებ გაჩნდა ცელი და გაითიბა გზა ეზოს ბილიკზე, გამოჩნდა სახლისაკენ მიმავალი გზა. მერიმ ერთი მოიხედა შვილისაკენ, მაგრამ მიხვდა, რომ ის არ აპირებდა მასთან ერთან ოდაში შესვლას. რა იცოდა დედამ, რომ ზუსტად ამ წუთებში შვილის ორი მე სასტიკად ებრძოდა ერთმანეთს: დალის ერთი სული ქონდა გადამხტარიყო მანქანიდან და ფეხშიშველს გაერბინა ეზო ჭიშკრიდან სახლამდე, მისულიყო და ჩახუტებოდა დედას, სათითაოდ დაეკოცნა მუდმივი ჯაფისაგან დაბერებული მეზობლები. დაკოს კი - თავი საჭეზე დაედო და აქედან გაქცევა სურდა, რაც შეიძლება მალე, დაექოქა მანქანა და წასულიყო უკანმოუხედავად.

გაიმარჯვა დაკომ. მალე თბილისში შევა მისი ავტომობილი. დალის მიეძინა მის სულში, ბრძოლისგან დაღლილს.

გათენდა დღე, ერთი, მეორე, ჩვეულებრივადაა ყველაფერი, როგორც ყოველთვის, დალი ნელ-ნელა ქრებოდა, დაკო ზეიმობდა გამარჯვებას.

ზარი ტელეფონზე, უცხო ნომერი.

 -გისმენთ- პასუხი.

-მერიმ მთხოვა ამ ნომერზე დამერეკა თუ რამე მოხდებოდა, მე მისი მეზობელი ვარ სოფელში, გუშინ საღამოს მოულოდნელად გახდა ცუდად და სასწრაფომ გადაიყვანა ქალაქის საავადმყოფოში, მაგრამ ჯერ-ჯერობით გონზე არ მოსულა. თქვენ ალბათ მისი ახლობელი ხართ, მინდოდა რომ ეს გცოდნოდათ. - უთხრეს და გაითიშა ტელეფონი.

დედას არ უთქვამს, რომ ეს ნომერი მის ერთადერთ შვილს, დალის ეკუთვნოდა და ახლა ის სიცოცხლისთვის იბრძოდა. გონებაში წარმოქმნილმა ამ ფრაზამ დალის მისცა საშუალება დაკოსთვის ისეთი მწარე სილა გაერტყა, რომ სკამიდან წამოეგდო; ელვის სისწრაფით ავტომობილში ჩაესვა და მაქსიმალური სიჩქარით დედისაკენ გაექანებინა. დაკო დაიშალა, დაირღვა, ნაწილაკებად იქცა და გაქრა. დალი თავის თავს დაუბრუნდა და ერთადერთი რაც თვალწინ ედგა დედის ცრემლჩამდგარი თვალები იყო, მათი ეზოდან მომზირალი. ახლა მან ზუსტად იცოდა სად იყო მისი ადგილი და როგორ უნდა გაეგრძელებინა ცხოვრება.

პატარა ქალაქის პატარა საავადმყოფო, მოძველებული ინვენტარი, პერსონალის მოღუშული სახეები, კითხვებზე ძუნწი პასუხები. დედა იწვა, თვალები დახუჭული ქონდა. რაც საქართველოში ჩამოვიდა მის შემდეგ კიდევ უფრო დაპატარავებული ეჩვენა დედა.

-დედა, მე მოვედი!- ამოიძახა დალიმ გულიდან.

 იგრძნო დედამ, მიხვდა დაბრუნებულიყო მისი შვილი.

-არ იდარდო დედა, მე კარგად ვარ და უფრო კარგად ვიქნები, რადგან შენ ჩემს გვერდით ხარ, გენაცვალოს დედა! - დედის გულმა ხომ არ იცის წყენის დამახსოვრება, ის ყოველთვის მოძებნის მიზეზს და გაამართლებს შვილის საქციელს.

-ქალბატონ მერის დასვენება სჭირდება და მუდმივი ყურადღება, არ შეიძლება მისი ფეხზე დგომა, გადაღლა და ნერვიულობა, წინააღმდეგ შემთხვევაში ინსულტის რისკი განმეორდება, - ეს ექიმის ხმა იყო.

-დიახ ექიმო, მე მისი შვილი ვარ, ყველაფერს ისე გავაკეთებ, რომ დედა მალე ფეხზე წამოდგეს.- პირობა დადო დალიმ.

წამოვიდნენ. დალი გაოცდა ეზოს დანახვაზე. დედას ამ მოკლე ხანში ისევ გაეკოპწიავებინა ეზო, ოდაც მომხიბვლელად გამოიყურებოდა და ჭიშკართანაც მხიარული ყეფით შეეგებათ პატარა ლეკვი. დალის სამყარო გაცოცხლებულიყო და ახალი ფერები შეეძინა.

დედას ოთახი მოუწყო შვილმა, თვითონ გვერდით ოთახში დაიდო ბინა. რეკავდნენ მის ტელეფონზე, წერდნენ, მაგრამ პასუხი არ გაუცია, ისინი ხომ დაკოს მეგობრები იყვნენ, მათ დალისთან არაფერი ქონდათ საერთო.

თვეები გავიდა. მიხვდა რა ყოფილა ნამდვილი ცხოვრება, თავისუფლად ჰაერის სუნთქვა, მუდმივი შიშისა და დაძაბულობის გარეშე.

საღამოს, როგორც ყოველთვის, დედასთან ერთად მიირთმევდა ჩაის. დედამ ლაპარაკი წამოიწყო:

- აქ სახლში როდემდე უნდა იყო გამოკეტილი მხოლოდ ჩემს მომვლელად? შენს მომავალს რას უპირებ?

დალის პასუხი არ ქონდა, მაგრამ ის კი იცოდა, რომ ახლა, აქედან წასვლას, ვერანაირი მომავალზე ზრუნვა ვერ აიძულებდა. ისევ დედამ გააგრძელა:

-შენ ხომ გაქვს პროფესია, რომელიც შეგიძლია გამოიყენო, თუნდაც აქ ჩვენს სოფელში. რამდენიმე დღის წინ ჩვენი სკოლის მასწავლებელი იყო, ცოტა ვისაუბრეთ. წუხდა, სკოლაში მხოლოდ მოხუცებიღა ვმუშაობთ, ახალგაზრდობას აღარ უნდაო მასწავლებლობა. იქნებ დაფიქრდე დედიკო, რა კარგი იქნებოდა, რომ გეცადა, თან აქ იქნები ჩემს გვერდით, თან სამსახურიც გექნება და პროფესიულადაც განვითარდები.

იმ საღამოს დალის არ გაუცია დედისთვის პასუხი. ღამით, საწოლში წამოუტივტივდა გონებაში დედის ნათქვამი და დაფიქრდა : მასწავლებელი? გაახსნდა სტუდენტობის პერიოდი, ის ხომ ერთ-ერთ ნიჭიერ და პერსპექტიულ სტუდენტად ითვლებოდა კურსზე? მაგრამ მან არ ისურვა მასწავლებლობა, არაპრესტიჟულ სპეციალობად მიიჩნია, ახლა კი  დაფიქრდა. რატომაა მასწავლებლობა არაპრესტიჟული? იყო მასწავლებელი ეს ხომ მშვენიერია, შეხება გქონდეს ბავშვებთან, მომავალ თაობასთან. მასწავლებელი ხომ გზამკვლევია, ადამიანისათვის, ცხოვრების გზის სწორი მიმართულების მიმცემი. რომ არა მასწავლებელი, ვინ მისცემდა სკოლაში განათლებას სხვადასხვა „პრესტიჟულ“ თანამდებობაზე მომუშავეთ? მათ შვილებს? მაშ რატომ მიაჩნიათ ასე? იქნებ ანაზღაურების გამო? არა, ანაზღაურება დალისთვის მეორეხარისხოვანია ამჯერად. მაშინ, რა უშლის ხელს, რომ სცადოს? ხვალვე მივა სკოლის დირექტორთან და გაესაუბრება. იქნებ ვერ შეძლოს ბავშვებთან ურთიერთობა? იქნებ ვერ შეძლოს მათთვის სწავლება? მაგრამ ამას ვერ გაიგებს თუ არ ცდის. მაშ ასე, გადაწყვიტა, რომ მეორე დღეს სკოლაში მისულიყო.

უკვე მოვარდისფრო მოიისფრო განთიადი დგებოდა დალის რომ ჩაეძინა, საკუთარ თავთან დიალოგით დაღლილს.

12 საათისთვის მივიდა დალი თავის მშობლიურ სკოლაში. აქ არ ყოფილა მას შემდეგ, რაც „ბოლო ზარი“ დაირეკა. თვალწინ, კადრებად გაურბინა მოსწავლეობამ, კლასელებთან მხიარულად გატარებულმა წლებმა. სწავლა უკვე დასრულებულიყო და ახლა სკოლაში მხოლოდ მასწავლებლებიღა დადიოდნენ, ისიც კანტიკუნტად. სამასწავლებლოში შეიხედა, მოიკითხა თავისი პედაგოგები, მათაც კარგად ახსოვდათ ნიჭიერი დალიკო.

დირექტორთან საუბარი ხანმოკლე გამოდგა, ერთ-ერთ პედაგოგს წასვლა სურდა თურმე, მოვხუცდიო ამბობდა, მაგრამ დირექტორი არ უშვებდა სკოლიდან, არ ყავდა შემცვლელი და აი, გამოჩნდა დალიც. საჭირო დოკუმენტების მოგროვებისა  და წარდგენის შემდეგ, ის დაინიშნებოდა მე-4 კლასის მასწავლებლად. კლასში სულ 8 მოსწავლე ირიცხებოდა, მათი სიაც გადასცა დირექტორმა და პირადი საქმეც გააცნო.

დედა ნელ-ნელა მომჯობინდა, ახლა უკვე წამოდგომა და ოთახში გადაადგილებაც შეეძლო. ასე, რომ ნახევარი დღით მისი დატოვება შეიძლებოდა.

შემოდგომა. წითელ-ყვითელ-ოქროსფერი შეეპარა ნელ-ნელა გარემოს. წვიმებმაც იმატა და ღამ-ღამობითაც გვარიანად აგრილდა. მოსავალი თავს იწონებდა და დასაბინავებლად ეპატიჟებოდა პატრონს.

და აი, გათენდა დილა, რომელსაც ძირფესვიანად უნდა შეეცვალა მისი ცხოვრება, უნდა დაებადებინა მისთვის ახალი ცხოვრებისეული მიზნები და ეშვა ოცნებები. დალი უნდა ყოფილიყო დალი მასწავლებელი, მყარად მდგომი მიწაზე და ცხოვრების სწორი გეზისა და მიმართულების მიმცემი, თავისი პატარა მოსწავლეებისა.

იმ დღეს სხვანაირად მოესმა მშობლიური ზარის ხმა დალის. ყურებში გუგუნსა და გულში სასიამოვნო ჩხვლეტას გრძნობდა. საკლასო ოთახი, სადაც უნდა შეხვედროდა  მოსწავლეებს, წინასწარ გაალამაზა, ყვავილებით მორთო. არც მოსწავლეები და მათთვის მცირედი საჩუქრები დავიწყებია. პირველი დღე და პირველი შთაბეჭდილებები ხომ ყველაზე მნიშვნელოვანია, ხშირად მთელი ცხოვრების მანძილზე გამყოლი.

მოვიდნენ. მშობლებმა ეჭვიანი მზერით შეათვალიერეს ახალგაზრდა, უცნობი მასწავლებელი; მოსწავლეები მორცხვობდნენ და დედებს უკან იმალებოდნენ. დალი სათითაოდ მივიდა თითოეულ მათგანთან, წარუდგინა თავი, ხელი მოკიდა და საკლასო ოთახის ცენტრში დააყენა, წრე შეკრა მოსწავლეებისაგან და თვითონაც მათთან ერთად ჩადგა. მშობლებმა საკლასო ოთახში, მერხებთან დაიკავეს ადგილები.

თამაშით გაიცნო თითოეული მოსწავლე და მათი მშობლები. უკვე აღარ მორცხვობდნენ, 6 ბიჭი იყო და მხოლოდ 2 გოგონა. პირველი დღე მხოლოდ თამაშებს დაუთმეს , თანაც ისეთებს, მოსწავლეთა გაცნობა და მათთან დაახლოება-დამეგობრება რომ შეძლებოდა. მოსწავლეების სახლში წასვლის შემდეგ იგრძნო დაღლილობა, მაგრამ როგორი სასიამოვნო იყო ეს დაღლილობა; მეორე დღისთვის ინტერესითა და იდეებით ავსებდა.

საინტერესო აღმოჩნდა მასწავლებლობა, ყოველდღე ახალ-ახალი ემოციებით აღვსილი ბრუნდებოდა სახლში და დედას აღფრთოვანებული უყვებოდა თუ მისმა თითოეულმა მოსწავლემ, იმ დღეს ახალი რა ისწავლა, რა სირთულე გადალახა. კოლეგები თავიდან არ ცდილობდნენ დაალოებოდნენ ახალგაზრდა მასწავლებელს, მაგრამ მცირე ხანში შეძლო მათი კეთილგანწყობის მოპოვება. ეხმარებოდა ყველას, ხშირად სახლში წასული უკანაც მობრუნებულა კოლეგის დასახმარებლად, მათ ხომ არც ისე კარგად შეეძლოთ თანამედროვე ტექნოლოგიებთან ურთიერთობა.

სასწავლო წლის პირველი ნახევარი დასასრულს უახლოვდებოდა, მოსწავლეები საახალწლო სპექტაკლზე დასასწრებად წაიყვანა მშობლებთან ერთად, თავიანთ პატარა ქალაქში.

კატოს დაბადებას მთელი ოჯახი მოუთმენლად ელოდა. დიდი ხნის, ნანატრი შვილი იყო მშობლებისათვის, რომელიც 15 წლიანი თანცხოვრების შემდეგ შეეძინათ. კატოს დაბადებამ შეცვალა წყნარი ოჯახის მშვიდი ცხოვრება, ყოველ ახალ დღეს, ახალი სიხარული მოსდევდა. გავიდა თვეები, კატოს ფეხზე დადგომა და შემდეგ უკვე გავლაც, გაუჭირდა. ექიმთან მიიყვანეს, -  არაფერია დრო სჭირდება და გაივლის, მოიცადეთ სად გეჩქარებათო - ნახევრად ხუმრობით უპასუხა ექიმმა და გამოუშვა უკან შეშფოთებული მშობლები. სამწუხაროდ, დაავადებამ არ მოიცადა და წლინახევრის კატომ ისევ ვერ შეძლო ფეხზე დამოუკიდებლად, გამართულად დგომა, თბილისს მიაშურეს. დიაგნოზი - ბავშვთა ცერებრალური დამბლა. იმისათვის, რომ კატოს დამოუკიდებლად გადაადგილება შეძლებოდა, მუდმივი მკურნალობა, ვარჯიშები და თერაპია სჭირდებოდა. ამ პროცედურების ჩატარება მხოლოდ დედაქალაქში იყო შესაძლებელი, თანაც იყო საკმაოდ ძვირი.

წლები გავიდა. კატო გაიზარდა. მშობლები ცდილობდნენ ემკურნალათ შვილისათვის, მაგრამ უკვე ასაკში შესულებს, არც ფიზიკური და აღარც ფინანსური საშუალება აღარ გააჩნდათ. კატოს გადაადგილება მხოლოდ ეტლით შეეძლო. სკოლაში ხანდახან მიყავდათ მშობლებს. მეოთხე კლასში იყო გოგონა. იწყებდა უკვე სამყაროს შეცნობას, გრძნობდა დადებით და უარყოფით დამოკიდებულებას გარშემომყოფთაგან. სამწუხაროდ, უარყოფითი დამოკიდებულება გაცილებით მეტი იყო მის ირგვლივ, ზოგს ეცოდებოდა და სინანულით გადააქნევდნენ ხოლმე თავს მის დანახვაზე. მხოლოდ კლასელების თბილი მზერა აძლევდა ძალას, გაევლო გზა სახლიდან სკოლამდე. უყვარდათ კლასელებს კატო. მისი დანახვისას, მხიარული ყიჟინით შემოეხვეოდნენ ეტლს და ერთმანეთს ასწრებდნენ ახალი ამბების მოყოლასა და მოკითხვას.

დეკემბრის მიწურულს მასწავლებელმა საახალწლო სპექტაკლზე წაიყვანა მოსწავლეები, მათ შორის კატოც.

სპექტაკლის დასრულების შემდეგ, მოსწავლეებსა და მშობლებს ამოწმებდა დალი მასწავლებელი, ვინმე ხომ არ დარჩა ტრანსპორტში ამოუსვლელი. ის-ის იყო თვითონაც უნდა ასულიყო მიკროავტობუსში, რომ რაღაც არაამქვეყნიური ხმა გაიგონა - ეს არ იყო ღრიალი, ტირილი, კივილი ან რაიმე მსგავსი, უფრო ღრმად ამოკვნესას გავდა, უკანასკნელად რომ შეიძლება ამოიკვნესოს ადამიანმა, ისეთს. დანარჩენი მხოლოდ კადრებად აღიდგინა დალიმ, ოთხი დღის შემდეგ, საავადმყოფოში გონს მოსულმა.

რეანიმაციაში გაეღვიძა, უამრავი აპარატის გარემოცვაში. დაბნეული აქეთ-იქით იყურებოდა, როდესაც თეთრ ხალათიან-ჩაჩიან-პირბადიანი ადამიანი შემოვიდა, გაღვიძებული რომ დაინახა, საჩქაროდ უკან გავიდა. მალე რამდენიმე მსგავსად ჩაცმული ადამიანი შემოვიდა. ერთმანეთში ლაპარაკობდნენ, მონიტორებს უყურებდნენ და რაღაც უხაროდათ. მალე ჩაეძინა ისევ.

მზის სხივმა გააღვიძა, სანამ თვალს გაახელდა, ეგონა თავის საძინებელ ოთახში, საკუთარ  საწოლში იწვა. თვალი გაახილა და მიხვდა, უფრო სწორად, დედის თვალებში ჩამდგარმა უკიდეგანო ტკივილმა უსიტყვოდ უთხრა, რომ რაღაც დიდი უბედურება გადაიტანა ან ბოლომდე ვერც გადაიტანა; რაღაც საშინელების გაგების მოლოდინში თვალები ისევ დახუჭა.

-დედა რა მოხდა? რა დამემართა? - ჩაიჩურჩულა, სიტყვის თქმის ძალა აღარ შერჩენოდა.

-მთავარია, რომ დამიბრუნდი დეე, სხვას არაფერს აქვს მნიშვნელობა. - გაღიმება სცადა მერიმ.

აღარაფერი კითხა დედას. მომხდარი გონებამ თვითონ აღადგინა გაშეშებულ სცენებად, თითქოს მემონტაჟე ცდილობდა მძაფრსიუჟეტიანი ფილმის სხვადასხვა კადრების აკინძვასა და ამოძრავებას. საოცარი ორგანოა ადამიანის ტვინი, თითქოს ცდილობს დაიცვას „პატრონი“ უარყოფითისაგან და ამისათვის იყენებს „დავიწყებას“, შლის მეხსიერებიდან გარკვეულ „კადრებს“. დალისაც ასე დაემართა, საკუთარი გონება უფრთხილდებოდა და ნელ-ნელა აწვდიდა მომხდარს, პატარ-პატარა მონაკვეთებად : მოყინულ ასფალტზე, ზებრა გადასასვლელზე გადამსვლელი, ეტლიანი პატარა გოგონა; დიდი სიჩქარით მომავალი მსუბუქი ავტომობილი; ზებრასთან მუხრუჭების ღრჭიალი; საბურავების მოცურების ხმა; თვითონ, ეტლიან გოგონასთან - როდის ან როგორ აღმოჩნდა ეს ვერ დაიმახსოვრა მისმა გონებამ; ეტლის ცივი ბორბლები მის ხელში და ტროტუართან მდგომი ქალის არაბუნებრივად გაფართოებული თვალები და გაღებული პირი. მიხვდა - ავარია, აი რატომაა საავადმყოფოში, რატომ აქვს თავი შეხვეული და რატომ ვერ ამოძრავებს ხელ-ფეხს.

რამდენიმე დღეში უკეთ გახდა დალი. სახლში წასვლაზე დაიწყო ლაპარაკი. საავადმყოფოში ყოფნის მეშვიდე დღეს პალატაკის კარი ფართოდ, ბოლომდე  გაიღო. ხელში აყვანილი შემოიყვანა მამამ გოგონა. თავიდან ვერ იცნო, მერე მიხვდა,- ესაა ის, გოგონა ეტლში, მის მიერ გადარჩენილი სიცოცხლე. კატოს ეტლი ავარიის დროს ნაწილებად დაიშალა და ახლა მას გადაადგილების ერთადერთ საშუალებად მამის ხელებიღა დარჩენოდა. მაგრამ გოგონას თვალებში სიხარულის სხივი კრთოდა, თანაც ისეთი ძლიერი, რომ დალისაც მისწვდა და ერთიანად სითბო შეიტანა მის სხეულში, თითქოს მზე  ჩამოსულაო დედამიწაზე მხოლოდ მისთვის.

-მე კატო მქვია - თქვა გოგონამ მშვიდი ხმით.- თქვენ მე გადამარჩინეთ.

მხოლოდ ამ სიტყვების მოსმენისთვის ღირდა ალბათ, ჩემი სიცოცხლე -  გაიფიქრა დალიმ და თბილად გაუღიმა გოგონას.

სახლი -  რა ბედნიერებაა საკუთარ საწოლში დაძინება და გაღვიძება. თურმე ადამიანი ვერ აფასებს ცხოვრებისეულ წვრილმანებს, სანამ მათი დაკარგვის საფრთხის წინაშე არ აღმოჩნდება. მოშუშდა ჭრილობები, გავიდა ახალი წლის დღეებიც. დალის საახალწლო განწყობაზე უწყვეტად ზრუნავდნენ კოლეგები, მეზობლები, მოსწავლეები. ისიც მთელი ძალით გრძნობდა ნამდვილი ადამიანური ურთიერთობების ძალას და უხაროდა, უხაროდა, რომ არ მისცა დაკოს უფლება მასში გაექრო დალი.

მარტში მივიდა სკოლაში - საზეიმოდ მორთული დაახვედრეს მოსწავლეებმა და მშობლებმა საკლასო ოთახი, კოლეგები თბილად იხუტებდნენ ახალგაზრდა მასწავლებელს. ის მათთვის უკვე გმირი იყო, დალიმ საკუთარი სიცოცხლე გაწირა უცნობი, პატარა გოგონასათვის. ჩვენს შორის შეუმჩნევლად დადიან გმირები და მათ მხოლოდ დრო გამოავლენთ? თუ ყველა ადამიანს შეუძლია გახდეს გმირი, გარემოებას შეუძლია ნებისმიერი ადამიანი გმირად აქციოს? - ალბათ უფრო მეორე, საკუთარ თავს გაუღიმა დალიმ სარკეში.

-ახალი მოსწავლე გადმოდის შენს კლასში - დილით ახალი ამბავი აცნობა დალი მასწავლებელს სკოლის სასწავლო ნაწილის გამგემ. გაეხარდა, კარგია, მის მხიარულ კლასს კიდევ ერთი შეემატება.

-გოგონაა თუ ბიჭი? - ეს იკითხა მხოლოდ.

-გოგონაა, მზესავით ლამაზი - იყო პასუხი.

დაიწყო გაკვეთილი. კარი გაიღო, „მზისფერი“ გოგონა ფრთხილი, ნელი ნაბიჯით შევიდა საკლასო ოთახში. იცნო დალიმ, როგორ არ იცნო, მაგრამ ის საკუთარი ფეხით მოდიოდა და დედ-მამა  უკან მოყვებოდა.

კატო დალი მასწავლებლის მოსწავლე გახდა.

ყოველ დღე ხვდებოდა დალი, როგორი სასწაულია იყო მასწავლებელი, გაკვეთილის დაწყებისას გრძნობდე მოსწავლეთა ინტერესითა და ცნობისმოყვარეობით სავსე მზერას, უყურებდე როგორ აღმოჩენებს აკეთებენ ისინი გაკვეთილის მიმდინარეობისას და უსმენდე გაკვეთილის ბოლოს მათ უკმაყოფილო ბუზღუნს გაკვეთილის დამთავრების გამო. მასწავლებელი ხომ არ გადასცემს მოსწავლეებს მხოლოდ ცოდნას, არამედ ის მათ ასწავლის როგორ გახდნენ უკეთესები, როგორ შეიმეცნონ და შეცვალონ სამყარო უკეთესობისაკენ; მასწავლებელი ასწავლის მათ, რომ თითეულ მათგანს განვითარების საკუთარი გზა აქვს გასავლელი და არასოდეს მიბაძოს სხვას. ისწავლოს, იაზროვნოს, დასვას კითხვები და მოითხოვოს პასუხები; მიღებული პასუხები მას გაზრდის და ჩამოაყალიბებს ნამდვილ ადამიანად, რადგან ცოდნა არის განძი, რომელსაც ვერავინ ვერასოდეს წაართმევს.

სასწავლო წელი მიწურულს მიუახლოვდა. დალიმ მოიფიქრა სახალისო თამაში: „მე გაფასებ შენ“. პატარა ფურცლებზე დაწერა მოსწავლეების სახელები და გვარები და კალათით ჩამოატარა კლასში. ვისაც ვისი სახელი შეხვდებოდა, ის უნდა შეეფასებინა რამდენიმე დადებითი წინადადებით, რა მოსწონდა მასში და რატომ უყვარდა იგი. თამაში მიზნად ისახავდა მოსწავლეებს ერთმანეთის დადებითი მხარეების აღმოჩენასა ხაზგასმას. მოსწავლეების გვარ-სახელებს შორის დალის სახელიც იყო. ერთი გაკვეთილი დაუთმეს დავლების შესრულებას  ბავშვებმა.

დადგა  ერთმანეთის შეფასებების წაკითხვის დრო. დიდი მხიარულება გამოიწვია ერთმანეთის საქებარი სიტყვებით შემკობამ; დალი მასწავლებელმა ხომ უხვად ასწავლა მათ, მდიდარი ქართული ლექსიკიდან, ასეთი სიტყვები. კატოს ჯერი მოვიდა.

-თქვენ მე შეგაფასეთ, მასწავლებელო!- მორცხვად თქვა მან და ფურცელი მიაწოდა დალის, ლოყებაწითლებულმა.

დალიმ ღიმილით გაშალა ფურცელი და ...

-თქვენ შეუფასებელი ხართ! - ამოიკითხა.

P. S. ამ ემოციის გადმოცემა სიტყვით შეუძლებელია, ეს უნდა განიცადო.

25. 07. 2019 წელი